بنای آرامگاه خواجه نظام الملک در منطقه احمدآباد اصفهان و در کوی دارالبطیخ قرار دارد. در این آرامگاه بجز مقبره خواجه نظام الملک مقابر تنی چند از شاهان و شاهزادگان سلجوقی وجود دارد که به نظر می‌رسد این مقابر متعلق به ملکشاه سلجوقی، برکیارق، محمد بن ملکشاه، محمود بن ملکشاه و ملکه خاتون (ترکان خاتون) زوجه ملکشاه است.
امروزه آنچه از این بنا باقی مانده است با ساختار معماری دوره سلجوقی منافات کلی دارد. اما در بنا چند سنگ قبر نفیس از دوره سلاجقه مشاهده می‌شود.
میرزا محمّدعلی متخلّص به صائب تبریزی و معروف به میرزا صائبا بود. این شاعر ایرانی میان سال‌های ۱۰۰۷ - ۱۰۰۰ هجری متولّد شد. اگرچه اجداد او اهل تبریز بوده‌اند و هم‌چنین خود او نیز در تبریز بدنیا آمد، " صائب از خاک پاک تبریز است ..." و در کودکی همراه پدر و سایر اعضای خانواده به اصفهان هجرت نموده است.
صائب تبریزی پس از رسیدن به سن بلوغ به مکه و مدینه رفت و در بازگشت به مشهد سفر کرد. او به عزم مسافرت به هند، به هرات و کابل رفت و با میرزا حسن، معروف به ظفرخان که مردی ادیب و شاعر بود آشنا شد. پس از شهرت، ملک الشعرایی شاه عباس دوم به او واگذار شد.
وی در سال ۱۰۸۱ - ۱۰۸۷ ه.ق در اصفهان درگذشت و در محله لنبان دفن شده است. قبر صائب در باغچه‌ای در اصفهان در خیابانی که به نام او نام‌گذاری شده است، قرار دارد.
یکی از عرفا و زهاد مشهور که در اوائل قرن هشتم هجری در اصفهان زندگی می‌کرده است بابا قاسم اصفهانی است که پس از چند قرن مزار او هم‌چنان زیارتگاه مردم اصفهان است. در مورد کلمه بابا توضیح این نکته ضرورت دارد که از قرن هشتم تا دهم هجری عده‌ای از عرفا صوفیه در اصفهان زندگی می‌کرده‌اند که عنوان بابا داشته‌اند، از بررسی متون تاریخی و شرح حال این بزرگان چنین استنباط می‌شود که این کلمه را برای احترام و بزرگداشت به نام آن‌ها اضافه می‌کرده‌اند.
پس از درگذشت بابا قاسم مریدان و شاگردانش او را نزدیکی مدرسه‌اش به خاک سپردند و یکی از شاگردان به نام سلیمان ابی الحسن طالوت دامغانی بر مزار او مقبره و آرامگاهی بنا کرد. گنبد بقعه هرمی شکل 8 ترک است که هر دو ترک آن با خط بنائی و کاشی معرق لاجوردی بر زمینه آجری اسماء الهی منقوش است.
بر گردنه گنبد هم جملات و عبارات مذهبی تکرار می‌شود. بر کتیبه تاریخی سر در مقبره به خط ثلث با کاشی سفید معرق بر زمینه لاجوردی و تاریخ 741 نام باباقاسم و بانی مقبره آمده است.
مجموعه امام زاده اسماعیل و آرامگاه شعیای نبی در میانه شرقی خیابان هاتف (قدیمی‌ترین بخش شهر اصفهان) شامل یک چهارسوق، آرامگاه و مسجد شعیای نبی، امام زاده اسماعیل، مناره سلجوقی و مدرسه علوم دینی است. این مکان از بقایای الیهودیه قدیمی است و شکل‌گیری اولیه این بنا مربوط است به بنای آرامگاه شمعیا یا شعیای نبی که از پیغمبران قوم یهود بوده و از نوادگان یهودا پسر یعقوب نبی ست.
در نزدیکی چهارسو مقصود بنای قدیمی امامزاده احمدبن علی قرار دارد. امامزاده احمد فرزند امامزاده علی (مدفون در مشهد اردهال) و نوه بلافصل امام محمد باقر(ع) است. این مزار در بنائی با سقفی گنبدی قرار گرفته است. خود آرامگاه نیز به شکل مربع بوده و از سطح زمین بلندتر است. تزئینات بنا عبارت از کاشیکاری‌هایی است که قسمت اعظم آن مربوط به زمان شاه سلطان حسین صفوی است و بقیه کاشی‌ها را در زمان ناصرالدین شاه قاجار با گچبری های رنگی پوشانده‌اند.
بقعه بید آبادی مربوط به دوره قاجار است و در اصفهان، جنوب تخت فولاد، خیابان سعادت آباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۹۰۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مقبره آقا مربوط به دوره قاجار است و در اصفهان، باب‌الدشت واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۶۴ با شماره ثبت ۱۷۱۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مقبره ساروتقی مربوط به دوره صفوی - دوره قاجار است و در اصفهان، خیابان کمال، نبش کوچه لت واقع شده و این اثر در تاریخ شش اسفند ۱۳۸۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آرامگاه سلطان سنجرملکشاه و یا آرامگاه خواجه نظام‌الملک مربوط به دوره سلجوقیان و قرن ۱۳ هجری قمری است و در سبزه میدان، خیابان ولی عصر، کوچه سلطان سنجر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ به‌عنوان یکی ازآثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آرامگاه شهشهان در محله شهشهان از نواحی بزرگ دردشت شهر اصفهان بنا شده است. این بقعه بر فراز آرامگاه یکی از عرفای قرن نهم هجری قمری به نام «شاه علاء الدین محمد» که در سال ۸۵۰ هجری قمری به امر شاهرخ تیموری کشته شده، بنا شده است و کتیبه‌های گچبری زیبایی در داخل آن وجود دارد.
سر در آرامگاه، تزیینات کاشی کاری دارد. گنبد آن تجدید ساختمان شده است. خطوط ثلث زیبای داخل آرامگاه شهشهان، کار خط نویسان مشهور قرن نهم هجری قمری اصفهان است.
بقعه علاءالدین شهشهان مربوط به دوره تیموریان است و در اصفهان، خیابان ابن سینا، کوچه مسجد صفا، میدان شهشهان واقع شده است.
بقعه ستی فاطمه و مقبره شاهزادگان
یکی از اماکن مقدسه اصفهان ستی فاطمه است که مردم اصفهان به آن اعتقاد دارند و می گویند فاطمه صغری دختر حضرت موسی بن جعفر(ع) در این محل مدفون است اما در کتب و منابعی که امامزادگان را معرفی می‌کنند نامی از آن دیده نمی‌شود.
به هرحال، ساختمان صحن و بقعه ستی فاطمه به زمان صفویه مربوط می‌شود. در داخل بقعه ستی فاطمه و در اطراف گنبد اشعاری با خط نستعلیق سفید بر زمینه لاجوردی به چشم می‌خورد که تاریخ آن ۱۲۴۲ هجری و زمان فتحعلیشاه قاجار است. اشعار مزبور حاکی از آن است که شخصی به نام محمد علی خان قبه این آرامگاه را ساخته است.
بقعه شاهزادگان، در ضلع جنوبی صحن ستی فاطمه قراردارد که بنای آن در زمان شاه عباس دوم صفوی ساخته شد و داخل آن با گچبری و سطح بیرون آن با کاشی‌کاری تزئین شده است. در داخل بقعه کتیبه‌ای برجای مانده که قسمت‌هائی از آن از بین رفته است. در این محل نوه‌های شاه اسماعیل اول مدفون هستند که در سال ۱۰۴۱ هجری قمری به دست شاه صفی یکی از سلاطین بی‌رحم صفویه کشته شده‌اند. علاوه بر این شاهزادگان که در کودکی کشته شده‌اند، فرزندان یکی از سرداران شاه عباس اول نیز در این محل به خاک سپرده شده‌اند.
سر در و بقعه شیخ امیر مسعود مربوط به سده ۹ هجری قمری است و در اصفهان، میدان شهدا، خیابان چهارباغ پائین، خیابان جامی، کوچه شیخ ابومسعود واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۱۳ با شماره ثبت ۲۱۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد ظلمات و آرامگاه میرعماد مربوط به سده ۱۱ هجری قمری است و در اصفهان، چهار راه شکرشکن، چهار راه کرمانی، کوچه میرعماد واقع شده است.
آرامگاه مجلسی در گوشه شمال غربی مسجد جامع اصفهان واقع شده و مدفن چند تن از علمای بزرگ شیعه از جمله آخوند ملأ محمدتقی مجلسی و فرزندش آخوند ملأ باقر مجلسی صاحب بحارالانوار است.
آرامگاه میرعماد در مسجد مقصود بیک اصفهان واقع شده است. میر محمد بن حسین حسنی سیفی قزوینی، ملقب به عمادالملک و مشهور به میر، خطاط معروف ایرانی (961 – 1024 ه. ق) و یکی از بزرگترین نویسندگان خط نستعلیق زمان خود بوده است.
آرامگاه بابا رکن الدین درضلع جنوبی زاینده‌رود و مجاور جاده قدیم شیراز، در قبرستان قدیمی اصفهان تخت پولاد آرامگاه یکی از عرفای مشهور قرن هشتم هجری به نام بابارکن الدین مسعود بن عبدالله بیضاوی واقع شده است که در تاریخ یکشنبه 26 ربیع الاول سال 769 هجری قمری وفات یافته و در این مکان دفن شده است.
آرامگاه میرفندرسکی از عرفا و حکمای معروف عهد صفویه در ” تکیه میر“ تخت فولاد اصفهان واقع شده است. مولانا ابوالقاسم بن ابوطالب میرحسینی فِندِرسکی مشهور به میرفندرسکی، حکیم و دانشمند دوره صفوی است.
نیاکان او از سادات بزرگ استرآباد و از نوادگان موسی کاظم بودند و جد وی به نام «میرصدرالدین» در روستای فندرسک استرآباد صاحب زمین بود و پس از تاجگذاری شاه عباس یکم به دربار او پیوست. پدرش میرزابیک نیز در دستگاه شاه عباس خدمت می‌کرده است و مورد احترام بوده است.
” آقا محمد کاظم واله “ از شعرا و اعاظم اصفهان در دوره سلطنت فتحعلی شاه قاجار بوده است که در سال 1229 هجری قمری در گذشته و بر مزار او بقعه‌ای بنا شده است. آرامگاه واله در حاشیه خیابان فیض واقع است.
آرامگاه همای شیرازی از شاعران و نویسندگان و عارفان ایرانی در قرن 13 هجری در پایین یکی از جرزهای شرقی ایوان شمالی بقعه امام زاده احمد قرار دارد.
آرتور آپهم پوپ از بزرگترین محققینی بوده که فرهنگ و معماری ایران را به جهانیان معرفی کرد. پوپ در شهر فینیکس ایالت رودآیلند زاده شد. پدرش یک کشیش بود. پوپ صدها سخنرانی مهم در سرتاسر جهان از ایران انجام داد.
آرامگاهی برای دکتر پوپ در اصفهان در ساحل زاینده‌رود نزدیک پل خواجو توسط دوست پوپ محسن فروغی ساخته شد که پس از درگذشت در آن‌جا به‌خاک سپرده شود. همسر وی فیلیس اکرمان نیز در همان آرامگاه به خاک سپرده شد.
نظرات شما عزیزان:
[ سه شنبه 27 مرداد 1394برچسب:کتابخانه عمومی امام خمینی بهارستان اصفهان,اصفهان شناسی,
] [ 18:2 ] [ کتابدار ][
